Najczęściej spotykane wady zgryzu

Ortodoncja w Polsce zaczęła zyskiwać na popularności w latach 90. minionego stulecia, jednak początkowo duży problem stanowiła ograniczona dostępność takiego leczenia – specjalistyczne gabinety działały głównie w dużych miastach. Jeszcze do niedawna w społeczeństwie panowało przekonanie, że korekta zgryzu jest możliwa wyłącznie u dzieci. Obecnie coraz większą grupę pacjentów ortodontycznych tworzą młodzi dorośli.

Czym jest wada zgryzu?

Najprostsza definicja opisuje wadę zgryzu jako nieprawidłowe ustawienie zębów w szczęce lub w żuchwie lub niewłaściwą relację szczęki do żuchwy. W literaturze naukowej funkcjonuje pojęcie nieprawidłowej okluzji, czyli niewłaściwego stosunku łuków zębowych szczęki i żuchwy. Chociaż wada zgryzu nie jest chorobą, może utrudniać artykulację i jedzenie, a także prowadzić do rozwoju rozmaitych schorzeń narządu żucia oraz ogólnoustrojowych. Najczęściej pacjenci postrzegają wadę zgryzu jako problem estetyczny i właśnie jego rozwiązania oczekują od ortodonty. O kilka słów na temat wad zgryzu i sensu ich leczenia poprosiliśmy specjalistę z kliniki stomatologicznej BoaDent Prestige w Katowicach. Oto co miał nam do powiedzenia:

Wady zgryzu często diagnozowane są już na wczesnym etapie życia, u zaledwie kilkuletnich dzieci. To dobrze, bo im wcześniej rodzice czy opiekunowie dostrzegą problem, tym łatwiej mu zaradzić. Ignorowanie zaburzeń zgryzu i chorób zębów mlecznych to błąd. Nie jest prawdą, że trzeba po prostu pozwolić im wypaść. Nieprawidłowy rozwój i przedwczesna utrata zębów mlecznych znacznie zwiększają ryzyko kłopotów ortodontycznych w późniejszym wieku. A leczenie malucha nie zawsze wiąże się z koniecznością zakładania aparatu. Bardzo ważne jest, by rodzice obserwowali zachowanie dziecka i wyłapywali nawyki, które przyczyniają się do powstawania wad zgryzu. Może to być ssanie kciuka, gryzienie kredek, obgryzanie paznokci, oddychanie przez usta. Te często nieświadome zachowania wymieniane są wśród głównych powodów powstawania wad zgryzu, a mogą wynikać np. schorzeń układu oddechowego, a nawet intensywnego przeżywania nieprzyjemnych emocji.

Najczęstsze wady zgryzu

Obecnie nie są dostępne badania rzetelnie opisujące epidemiologię wad zgryzu. Na taki stan rzeczy wpływa brak jednolitych kryteriów oceny zaburzeń zgryzowo-zębowych, a nawet uniwersalnej klasyfikacji wad zgryzu. Ortodonci w Polsce najczęściej stosują klasyfikację Orlik-Grzybowskiej; podział wad w stosunku do trzech płaszczyzn przestrzennych wyróżnia:

• wady poprzeczne (z grupy zgryzów krzyżowych i przewieszonych);
• wady dotylne i doprzednie (z grupy tyłozgryzów i przodozgryzów);
• wady pionowe (z grupy zgryzów otwartych i głębokich);
• wady z rozległymi zmianami w odniesieniu do trzech płaszczyzn przestrzennych;
• protruzję dwuszczękową;
• stłoczenia zębów;
• nieprawidłowości polegające na zaburzeniach liczby, budowy, położenia i czasu wyrzynania zębów.

Jak już wspomnieliśmy, nie są dostępne dane statystyczne na temat częstotliwości występowania poszczególnych wad zgryzu. Zagadnienie naświetla lektura piśmiennictwa. Wg publikacji branżowych najczęstszym problemem, z jakim pacjenci przychodzą do gabinetów ortodontycznych, są wady dotylne – tyłozgryzy. Dużą grupę stanowią pacjenci ze zgryzem krzyżowym, rzadziej diagnozowany jest przodozgryz oraz zgryz głęboki. Specjaliści zwracają uwagę na większą częstotliwość występowania ciężkich wad zgryzu u osób starszych. Stopniowe pogłębianie się nieprawidłowości jest następstwem zaniechania leczenia na wcześniejszych etapach życia. Dlatego zasadny jest postulat włączenia zagadnień związanych z profilaktyką ortodontyczną do szkolnych i krajowych programów zdrowia.